«تو ای پری کجایی؟» ترانه‌ی جاودانه

«تو ای پری کجایی» یا «سرگشته» ترانه‌ی مشهور و ماندگاری است با شعر »هوشنگ ابتهاج» یا همان «سایه»، استاد «همایون خرم» در دستگاه تخصصی‌اش یعنی «همایون» ملودی آن را ساخت. نخستین بار با صدای «حسین قوامی» اجرا شد و به محبوبیت زیادی رسید. بارها توسط خوانندگان فراوانی بازخوانی شد. «محمد اصفهانی» در سال 1379 شانس آن را داشت که با تنظیم ارکستر استاد »همایون خرم» این قطعه را اجرا کند. «هوشمند عقیلی» و «الهه امیرجلیلی» هم آن را خوانده‌اند که اجراهای خوبی است. در دامه بازخوانی‌های مختلف این ترانه را دانلود کرده و با هم می‌شنویم.

معرفی حسین قوامی خالق «تو ای پری کجایی؟»

حسین قوامی در ۱۷ اردیبهشت ۱۲۸۸ در تهران چشم به جهان گشود. او از دوران کودکی به موسیقی علاقه‌مند بود. حسین‌خان اسماعیل‌زاده در همسایگی آن‌ها زندگی می‌کرد و وقتی که در سن 12 سالگی صدای حسین قوامی را شنید، از پدرش خواست تا به او آواز آموزش دهد. در آن زمان دید خوبی نسبت به موسیقی وجود نداشت و پدرش، رضاقلی قوامی  که از خاندان‌های اصیل تهرانی بود با درخواست اسماعیل‌زاده مخالف بود.

اما از آنجا که حسین قوامی به خوانندگی علاقه داشت و حسین‌خان اسماعیل‌زاده نیز مشوق او بود دل‌سرد نشد. او به آهستگی با گوش دادن به آثار خوانندگان آن زمان نظیر سیدحسین طاهرزاده و تقلید از ایشان به تجربه‌اندوزی پرداخت. با رسیدن به سنین جوانی بواسطه‌ی برادرش علی قوامی با تعدادی از هنرمندان آن روزگار نظیر احمد عبادی،حسین یاحقی، علی اکبر شهنازی، رضاقلی میرزا ظلی محشور شد و سپس به شکل محرمانه نزد عبدالله حجازی از استادان زبردست و مسلط به ردیف آوازی آموزش دید.

در سال ۱۳۲۵ از سوی حسینقلی مستعان، رئیس رادیو به او پیشنهاد کار در رادیو داده شد. حسین قوامی به دلیل شرایط خانوادگی و مخالفت ایشان و نیز محدودیت‌های محل کارش (ارتش) این پیشنهاد را به این شرط قبول کرد که در رادیو به عنوان ناشناس معرفی شود. سرانجام او با همکاری مجید وفادار، حمید وفادار و نیز علی تجویدی آغاز به کار نمود. پس از مدت شش ماه روح‌الله خالقی نام مستعار “فاخته” را برای او برگزید. این نام تا زمان بازنشستگی از ارتش با او بود و پس از آن توانست با نام اصلی خویش برنامه اجرا کند. او از سال ۱۳۲۵ تا سال ۱۳۵۴ در رادیو مشغول به کار بود.

قوامی از معدود خوانندگانی بود که صدایش بطور دقیق با ساز (از نظر ارتفاع صوت Pitch) مطابقت داشت و کلمات را در آواز با وضوح ادا می‌کرد. او در سنین ۸۰ سالگی نیز همچنان آواز می‌خواند و سرانجام پنج شنبه ۱۷ اسفند ۱۳۶۸ در بیمارستان ایران مهر ساعت ۸:۳۰ شب درگذشت و در امامزاده طاهر کرج در جوار غلام‌حسین بنان و مرتضی حنانه به خاک سپرده شد.

دانلود ترانه تو ای پری کجایی با صدای حسین قوامی

دانلود ترانه تو ای پری کجایی با صدای محمد اصفهانی

دانلود ترانه تو ای پری کجایی با صدای علیرضا قربانی

دانلود ترانه تو ای پری کجایی با صدای هوشمند عقیلی

دانلود ترانه تو ای پری کجایی با صدای الهه امیرجلالی

دانلود ترانه با صدای محمد جواد ذاکری

دانلود ترانه تو ای پری کجایی با صدای آرشان رحیمی

دانلود آهنگ با صدای منصور عامریان

دانلود ترانه تو ای پری کجایی با صدای محمد پورمحسنی

دانلود آهنگ با صدای مهدی اقبالی

دانلود با صدای علی اصحابی

همایون خرم از خلق «تو ای پری کجایی؟» می‌گوید

استاد همایون خرم در گفت وگویی که سید ابوالحسن مختاباد روزنامه‌نگار و پژوهشگر تاریخ موسیقی معاصر، با او در نشریه نگاه انجام داد، از چگونگی پدید آمدن این تصنیف می‌گوید:

در منوچهری. خانه باصفایی بود با باغچه که شبش رفتم آن‌جا. شب قشنگی بود و برخی از کارهایی را که با دستگاه حرف‌های شان ضبط کرده بودند گوش کردم. من خودم کارهایی را که می‌نوشتم و اجرا می‌کردم تنها یک بار گوش می‌کردم و دیگر هم فرصتی برای گوش دادن دوباره نداشتم و تاییدشان می‌کردم. هنگام گوش دادن به کارها آقای ابتهاج گفتد

: «خیلی دلم می‌خواهد که روی یک آهنگی از شما شعر بسازم» من چیزی نگفتم اما وقتی به روی بالکن و هوای خوب و نسیم و باغچه و شب اواخر تابستان را دیدم گویی باران نت بود که می‌بارید. بلافاصله رفتم توی بالکن نشستم و این آهنگ را از بالا تا پایین نوشتم. حتی جواب‌های ارکستر پشت هم آمد واقعاً کمتر زمانی بود که یک آهنگ تمام و کمال به ذهن بیاید از صفر تا صدش و به همین دلیل است که برخی از دوستان و شنوندگانی که این کار را می‌شنوند می گویند این آهنگ زمینی نیست و من هم معتقدم که به بنده این آهنگ را دادند و این آهنگ الهامی بود که به من شد، الهامی که تمام و کمال آمد. آهنگ را برای ایشان اجرا کردم خیلی خوشحال شد و مشغول ساختن شعرش شد

متن ترانه «تو ای پری کجایی»

شبی که آواز نی تو شنیدم
چو آهوی تشنه پی تو دویدم
دوان دوان تا لب چشمه رسیدم
نشانه‌ای از نی و نغمه ندیدم
تو ای پری کجایی؟
که رخ نمی‌نمایی
از آن بهشت پنهان
دری نمی‌گشایی
من همه جا، پی تو گشته‌ام
از مه و مهر، نشان گرفته‌ام
بوی تو را، ز گل شنیده‌ام
دامن گل، از آن گرفته‌ام
تو ای پری کجایی؟
که رخ نمی‌نمایی
از آن بهشت پنهان
دری نمی‌گشایی
دل من، سرگشته تو
نفسم، آغشته تو
به باغ رؤیاها، چو گلت بویم
در آب و آئینه، چو مهت جویم
تو ای پری کجایی؟
در این شب یلدا، ز پی‌ات پویم
به خواب و بیداری، سخنت گویم
توای پری کجایی؟
مه و ستاره درد من می‌دانند
که همچو من پی تو سرگردانند
شبی کنار چشمه پیدا شو
میان اشک من چو گل وا شو
تو ای پری کجایی؟
که رخ نمی‌نمایی
از آن بهشت پنهان
دری نمی‌گشایی

• “سنگ خارا” ترانه‌ی جاودانه
• “بهار دلکش” ترانه جاودانه
• “گل سنگ” ترانه‌ی جاودانه
• “مرا ببوس” ترانه‌ی جاودانه
• “الله مزار” ترانه‌ی جاودانه
• “نوایی” ترانه‌ی جاودانه
• “به سوی تو” ترانه‌ی جاودانه
• “الهه ناز” ترانه‌ی جاودانه
• سلطان قلب‌ها” ترانه جاودانه
• “مرغ سحر” ترانه‌ی جاودانه
• “رسوای زمانه” ترانه‌ی جاودانه
• “بهار دلنشین” ترانه‌ی جاودانه
• ” گنجشکک اشی مشی” ترانه‌ی جاودانه
• ” گلنار” ترانه جاودانه