چه کسانی متال گوش می‌دهند؟

متال بازها یا طرف‌داران سبک متال، چه کسانی هستند؟ یا بهتر است بپرسیم: چرا همه نمی‌توانند از شنیدن موسیقی متال لذت ببرند؟ سبک موسیقی «متال» (Metal) که به آن «هوی‌متال» (Heavy Metal) هم می‌گویند، با صدای گیتارهای دیستورشن فوق‌سنگین، درام‌های سریع و دوبل‌کیک، بیس‌های عمیق و وکال‌های خشن (گرول، اسکریم، گاهی کلین اپرایی)، فضای سنگینی می‌سازد که با هر سلیقه‌ای جور در نمی‌آید؛ اما برای طرف‌داران این سبک، موسیقی متال نوعی مراقبه است. طرف‌داران متال اغلب به زیرشاخه‌های مختلف این سبک (مانند ترش متال، بلک متال، دث متال و غیره) وفاداری و علاقهٔ زیادی نشان می‌دهند و جامعه (خرده‌فرهنگ) خاص خود را دارند. جالب است بدانید، برخلاف تصور رایج که این موسیقی باعث افزایش خشم می‌شود، بسیاری از طرف‌داران این سبک، پس از گوش‌دادن به موسیقی متال، احساس آرامش بیشتری می‌کنند. جالب‌تر اینکه افزایش خشم فقط در افرادی مشاهده شده است که طرف‌دار این سبک نبودند.

موسیقی متال یکی از سنگین‌ترین، پرهیجان‌ترین و درعین‌حال، جنجالی‌ترین سبک‌های موسیقی جهان است. سبک موسیقی متال از اواخر دههٔ 1960 میلادی زاده شد و امروزه با گذشت بیش از نیم قرن، همچنان یکی از پرطرفدارترین ژانرهای موسیقی در جهان به شمار می‌رود. در این مقالهٔ قصد داریم با معرفی تاریخچهٔ سبک موسیقی متال، تمام زیرژانرهای مهم، بهترین گروه‌های متال تاریخ و وضعیت سبک متال در ایران را بررسی کنیم.

تاریخچهٔ موسیقی متال

موسیقی متال در اواخر دههٔ 60 و اوایل دههٔ 70 میلادی در شهرهای صنعتی انگلستان (بیرمنگام) و آمریکا زاده شد. ریشه‌های آن به «بلوز راک» سنگین گروه‌هایی مثل Cream، The Yardbirds و Jimi Hendrix برمی‌گردد؛ اما نقطهٔ عطف واقعی سبک متال، در سال 1970 و با انتشار اولین آلبوم Black Sabbath بود. آلبوم (Black Sabbath 1970) به طور رسمی به‌عنوان «اولین آلبوم هوی متال تاریخ» شناخته می‌شود. «تونی آیومی» ((Tony Iommi با کوک پایین‌تر گیتار (C# یا حتی پایین‌تر)، ریف‌های تاریک و کند و صدای «آزی آزبورن»، فرمولی ساخت که تا امروز هم ادامه دارد.

موسیقی متال در دههٔ 80 در دو جبهه، پیشرفت چشمگیری داشت. موج جدید هوی متال بریتانیا (NWOBHM) یکی از این دو جبهه بود. گروه‌هایی مانند Judas Priest ،Motörhead و Venom موسیقی متال در بریتانیا را به بلوغ رساندند. از طرفی ظهور «ترش متال» در منطقهٔ خلیج سان‌فرانسیسکو، آمریکا را به یکی از مقاصد این سبک موسیقی بدل کرد. گروه‌هایی مانند Metallica، Slayer، Megadeth و Anthrax در جبههٔ آمریکایی دههٔ هشتاد، دایرهٔ مخاطبان این سبک را گسترش داد. از دههٔ 90 به بعد، متال به صدها زیرشاخه تقسیم شد و به تمام قاره‌ها گسترش پیدا کرد.

وفادارترین هواداران موسیقی، طرف‌داران سبک متال هستند!

موسیقی متال باوجود تصویر خشن و تاریکی که دارد، یکی از وفادارترین و باهوش‌ترین جامعهٔ طرف‌داری دنیا را ساخته است. تحقیقات دانشگاه کمبریج (2015) و دانشگاه وستمینستر (2022) نشان داد که طرفداران متال به‌طور میانگین IQ بالاتر از متوسط جامعه دارند، افسردگی و اضطراب کمتری را تجربه می‌کنند و در مواجهه با خشم و استرس، به‌جای پرخاشگری بیرونی، از موسیقی به‌عنوان «دریچهٔ تخلیهٔ سالم» استفاده می‌کنند. به عبارت ساده‌تر، کنسرت متال برای خیلی‌ها مثل جلسۀ روان‌درمانی گروهی عمل می‌کند، فقط با صدای ۱۲۰ دسی‌بل!

موسیقی هوی متال یکی از معدود سبک‌هایی است که هرچه پیرتر می‌شود، طرف‌دارانش هم با آن پیر می‌شوند و ترکش نمی‌کنند. طبق گزارش اسپاتیفای 2024، میانگین سنی شنونده‌های Black Sabbath، Metallica و Iron Maiden حدود ۴۲–۴۸ سال است، اما هم‌زمان این گروه‌ها همچنان در صدر لیست پرشنونده‌ترین‌های نوجوانان ۱۵–۱۹ سال هم قرار دارند. یعنی متال تنها ژانری است که واقعاً چهار نسل را هم‌زمان نگه داشته. به همین دلیل می‌بینی پدرانی با تیشرت Paranoid 1986 کنار پسر ۱۶ ساله‌شان با هودی Spiritbox در یک کنسرت هد می‌زنند.

ویژگی‌های صوتی سبک موسیقی متال

وفادارترین هواداران موسیقی، طرف‌داران سبک متال

گیتارهای الکتریک با دیستورشن و گین بسیار بالا
کوک‌های پایین (Drop D، Drop C، حتی Drop A و پایین‌تر)
درام با دابل‌کیک سریع (گاهی بالای ۲۰۰ ضربه در دقیقه)
بیس‌گیتار سنگین و قابل‌شنیدن (برخلاف راک)
تکنیک‌های وکال متنوع: گرول، اسکریم، گاتِرال، پیگ اسکویل، کلین اپرایی
سولوهای طولانی و تکنیکال گیتار
تم‌های تاریک، حماسی، ضدمذهبی، سیاسی یا فانتزی یا فلسفی

زیر ژانر‌های اصلی متال

موسیقی متال، به چندین زیرشاخه تقسیم می‌شود. در این بخش، قصد داریم مهم‌ترین زیر ژانرهای سبک متال را معرفی کنیم.

هوی متال سنتی (Traditional Heavy Metal)

سبک موسیقی «هوی متال سنتی» در دههٔ 1970 ظهور کرد. از ویژگی‌های مهم این سبک، می‌توان به ریف‌های کند و سنگین و تم‌های تاریک اشاره کرد. از جمله مهم‌ترین گروه‌هایی که در این سبک فعالیت دارند، می‌توان به Black Sabbath, Judas Priest, Iron Maiden اشاره کرد.

ترش متال (Thrash Metal)

موسیقی «ترش متال» در سال 1982 معرفی شد. این سبک در واکنش به جریان غالب هوی متال آن زمان (که به سمت تجاری‌تر شدن و گلم متال می‌رفت) و با ترکیب سرعت و انرژی پانک راک با پیچیدگی‌های فنی و ریف‌های سنگین هوی متال سنتی شکل گرفت. از ویژگی‌های مهم این سبک، می‌توان به سرعت بالا، ریف‌های تند و استفاده از مضامین اجتماعی اشاره کرد. از مهم‌ترین گروه‌هایی فعال در این سبک، می‌توان از Metallic و Slayer نام برد.

دث متال (Death Metal)

دث متال (Death Metal) یک زیرشاخه افراطی‌تر، تاریک‌تر و سنگین‌تر از موسیقی هوی متال است که در اواسط دهه 1980 میلادی ظهور کرد. این سبک به طور مستقیم از تِرش متال الهام گرفته شد، اما عناصر تهاجمی‌تر و خشن‌تری را به اوج رساند. گرول عمیق و بلاسم‌های مرگ و گور، از ویژگی‌های این سبک است و بندهایی مثل Death, Morbid Angel, Cannibal Corpse در آن فعالیت دارند.

بلک متال (Black Metal)

سبک موسیقی «بلک متال» از دیگر زیرشاخه‌های متال است که در سال 1991 متولد شد. اسکریم زیر، تمپو خیلی سریع و ماهیت ترانه‌های ضد مسیحیت، از ویژگی‌های مهم این سبک است. گروه‌هایی مانند Mayhem, Burzum, Darkthrone, Emperor از جمله مهم‌ترین گروه‌ها فعال در این سبک است.

پاور متال (Power Metal)

«پاور متال» یکی از زیرشاخه‌های محبوب و پرانرژی موسیقی هوی‌متال است که ترکیبی از هوی‌متال سنتی، اسپید متال و گاهی عناصر سمفونیک یا نئوکلاسیکال را در خود دارد. این سبک باهدف ایجاد صدایی سبک‌تر، سریع‌تر و حماسی‌تر. ملودی‌های حماسی و وکال کلین بالا از ویژگی‌های مهم این سبک است که از سال 1990 توجهات فراوانی را به خود جلب کرد. بندهایی مثل Helloween, Blind Guardian, DragonForce، در این سبک مشغول به کارند.

سیمفونیک متال (Symphonic Metal)

سبک موسیقی «سیمفونیک متال» در سال 1995 متولد شد. ترکیب صدای سازهای خشن متال با ارکسترها و اپراها، این سبک ویژه را به وجود آورده است. از گروه‌ها و بندهای فعال در این سبک، می‌توان به Nightwish, Epica, Within Temptation اشاره کرد.

متال‌کُر (Metalcore)

متال‌کُر یک سبک تلفیقی از موسیقی است که در اواسط دهه 1990 میلادی با ترکیب عناصر موسیقی هاردکور پانک (Hardcore Punk) و اکستریم متال (Extreme Metal) شکل گرفت. این سبک پلی میان پرخاشگری و انرژی پانک و سنگینی و پیچیدگی متال ایجاد می‌کند و در اوایل دهه 2000 به محبوبیت زیادی دست‌یافت. بریک‌داون‌های سنگین و وکال فریاد، بخشی از ماهیت این سبک است. گروه‌هایی مانند Killswitch Engage, As I Lay Dying, Parkway Drive سبک متال کرد را به بلوغ رساندند.

دووم متال (Doom Metal)

سبک «دووم متال» با ریتم بسیار کند، فضایی تاریک و جو سنگین در سال 1990 طرف‌داران بسیاری پیدا کرد. این سبک باهدف ایجاد فضایی سنگین، تاریک و القای حس ناامیدی، ترس و عذاب قریب‌الوقوع شکل گرفت. از جمله گروه‌های فعال در این سبک، می‌توان به Candlemass, My Dying Bride, Electric Wizard اشاره کرد.

نیو متال (Nu Metal)

از سال 1994 برخی از گروه‌های متال، با تلفیق این سبک با سبک‌هایی مثل هیپ‌هاپ و الکترونیک، «نیو متال» را خلق کردند. از گروه‌های فعال در سبک موسیقی «نیومتال» می‌توان به Korn, Limp Bizkit, Slipknot, Linkin Park اشاره کرد.

پروگرسیو/جنت متال (Progressive/Djent Metal)

پروگرسیو متال و جنت دو سبک مرتبط در موسیقی متال مدرن هستند که هر دو بر پیچیدگی فنی و ساختارهای غیرمتعارف تأکید دارند، اما تفاوت‌های مشخصی نیز میانشان وجود دارد. در واقع، جنت اغلب به‌عنوان یک زیرشاخه یا سبک خاص از پروگرسیو متال در نظر گرفته می‌شود. سبک «پروگرسیو/جنت متال» در سال 2000 متولد شد. ساختار پیچیده، پلی‌ریتم و جنت پایین از ویژگی‌های بارز این سبک است. گروه‌هایی مثل Opeth, Gojira, Meshuggah, Periphery این سبک را گسترش دادند.

۱۰ گروه برتر تاریخ موسیقی سبک متال

لیست ۱۰ گروه برتر تاریخ متال به انتخاب مجله‌های Rolling Stone، Metal Hammer و Kerrang تا ۲۰۲۵ به ترتیب زیر است:

Black Sabbath – پدرخواندهٔ متال
Metallica – پرفروش‌ترین گروه متال تاریخ
Iron Maiden – طولانی‌ترین فعالیت موفق
Slayer – خشن‌ترین گروه ترش تاریخ
Judas Priest – مخترع لباس چرم و میخ
Megadeth – تکنیکال‌ترین ترش متال
Slipknot – بزرگ‌ترین پدیدهٔ قرن ۲۱
Pantera – گروه متال و خشم دهه ۹۰
Tool – متال هنری و فلسفی
Gojira – متال مدرن و محیط‌زیستی (فرانسوی)

موسیقی متال در ایران و کشورهای فارسی‌زبان

موسیقی متال در ایران، از اواخر دههٔ ۷۰ شمسی با گروه‌های زیرزمینی شروع شد. به دلیل محدودیت‌های شدید، تقریباً تمام فعالیت‌ گروه‌های متال در ایران، به شکل مخفی و زیرزمینی بود. گروه‌های متال در ایران، بین عموم مردم به گروه‌های شیطان پرستی معروف بودند! این سبک موسیقی که برای گوش مخاطب ایرانی، سرسام‌آور بود؛ از طرفی نوع پوشش اعضای گروه‌های متال، باعث شد که پرونده‌های عظیم قضایی برای موزیسین‌های متال ایرانی، ایجاد شود. لغو اجرا و دستگیری اعضای بندهای متال در ایران، از آن دسته اخباری است که در دههٔ هشتاد، نقل محافل خبری بود! هنوز هم باگذشت سه دهه، همچنان سبک متال در مارکت موسیقی ایران جایی ندارد؛ اما گروه‌های متال زیرزمینی، توانسته‌اند مخاطبان خود را جذب کنند.

مهم‌ترین گروه‌های تاریخ متال ایران:

Arsames (مشهد) – اولین گروهی که در خارج تور گذاشت
Kahtmayan (تهران)
Confess (تهران) – زندانی‌شدن اعضای گروه در سال 2015
From The Vastland (تهران → نروژ)
Akvan (بلندگوهای تک‌نفره بلک متال با تم زرتشتی)

در سال‌های اخیر با مهاجرت بسیاری از موزیسین‌ها، صحنهٔ متال فارسی‌زبان در کشورهای اروپایی و کانادا بسیار فعال شده است.

بهترین آلبوم‌های تاریخ متال (به انتخاب منتقدان تا ۲۰۲۵)

Black Sabbath – Paranoid (1970)
Metallica – Master of Puppets (1986)
Slayer – Reign in Blood (1986)
Iron Maiden – The Number of the Beast (1982)
Pantera – Vulgar Display of Power (1992)
Death – Symbolic (1995)
Opeth – Blackwater Park (2001)
Gojira – From Mars to Sirius (2005)
Slipknot – Iowa (2001)
Tool – Lateralus (2001)

کلام پایانی

با اینکه موسیقی متال همیشه متهم به «ترویج خشونت» بوده، آمار جنایی کشورهای اسکاندیناوی (مهد بلک متال) و آلمان (مهد پاور و ترش متال) جزو پایین‌ترین نرخ‌های قتل و جرم خشن دنیا است. محققان می‌گویند گوش‌دادن به متال شدید، مثل ورزش سنگین عمل می‌کند؛ خشم را می‌سوزاند و آدرنالین را کنترل‌شده تخلیه می‌کند.

متالیست‌ها در زندگی واقعی معمولاً آدم‌های آرام، منظم و مسئولیت‌پذیری هستند که فقط هر چند وقت یک‌بار نیاز دارند دو ساعت سرشان را تکان بدهند تا دنیا دوباره برایشان قابل‌تحمل شود! حالا شاید توانسته باشیم به این سؤال که «چه کسانی متال گوش می‌دهند؟» پاسخ دهیم. نظر شما چیست؟ در بخش کامنت‌ها بنویسید: به نظر شما هواداران هوی‌متال چه کسانی هستند؟