"هلموت کراوزر" و نمایشنامه‌ی "پوزه چرمی"

هلموت کراوزر (helmut krausser) را در تمام دنیا با شعرها و رمان‌هایش می‎‌شناسند. نویسنده‌ی آلمانی که تاکنون بیش از ده‌ها رمان به چاپ رسانده و از معروف‌ترین آثارش برای ساخت فیلم‌های سینمایی، اقتباس شده است. اما برای ما فارسی زبانان، نام ” هلموت کراوزر ” به عنوان نمایشنامه نویس شناخته شده است، چرا که تنها اثری که از او برگردان فارسی شده است، نمایشنامه‌ی “پوزه چرمی” است که “علیرضا کوشک جلالی” آن را ترجمه کرده و توسط انتشارات افراز به چاپ رسیده است.

این نمایشنامه اولین بار در سال 1392 به کارگردانی “علیرضا کوشک جلالی” و به تهیه‌کنندگی “اشکان خطیبی” در تئاتر شهر به روی صحنه رفت و با استقبال خوب مخاطبان مواجه شد. اما دلیل انتشار این مطلب، اجرای مجدد این نمایشنامه است که این بار به کارگردانی “محمدعلی زمانی”، به تهیه کنندگی “محمدمهدی صباغیان” و با بازی “ندا مقصودی” و “وحید جباری” قرار است که در تماشاخانه‌ی شانو به روی صحنه برود. در ادامه به معرفی مختصری از هلموت کراوزر و فعالیت‌های او خواهیم پرداخت و با نگاهی به نمایشنامه‌ی “پوزه چرمی” با جهان این اثر آشنا خواهیم شد. با ما همراه باشید.

هلموت کراوزر پوزه چرمی 2 — تصویری از تمرینات نمایش پوزه چرمی به کارگردانی محمد علی زمانی و بازی ندا مقصودی و وحید جباری / عکاس : وحید مشایخی

با هلموت کراوزر آشنا شوید …

هلموت کراوزر (helmut krausser) در 11 ژوئیه 1964 در شهر اسلینگن آلمان چشم به جهان گشود. او در سال 1980 و در سن 16 سالگی با ارائه چند شعر در سری مجلات BR Pop Sunday ، حرفه‌ی نویسندگی را آغاز کرد و به عضویت انجمن نویسندگان جوان درآمد. او در فاصله‌ی کم‌تر از ده سال، چند رمان‌، مجموعه داستان کوتاه ، دفتر شعر و نمایشنامه‌ی رادیویی را منتشر کرد. رمان‌های هلموت کراوزر به سرعت توجه علاقه‌مندان به ادبیات را به خود جلب کرد و ترجمه‌ی آثار او در کشورهای اروپایی، برزیل، ایالات متحده آمریکا و کره جنوبی به چاپ رسید. کراوزر همچنین مقالاتی را در روزنامه‌ها و مجلات منتشر کرده و از سال 2010 به عنوان آهنگساز مشغول به فعالیت است.

او همچنین یک بازیکن شطرنج حرفه‌ای است که در تورنومنت Oberbayerischer Meister 2001 بالاترین امتیاز را از آن خود کرد. در سال‌های اخیر او به شکل جدی به بازی تخته نرد روی آورده است و در سال 2011 قهرمان تخته نرد آلمان در مسابقات تیمی شد.. در سال 2008، کراوزر در دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیانس در مونیخ، به عنوان استاد شعر مشغول به کار شد. او از سال 2015 ستونی منظم برای روزنامه‌ی شهر برلین با نام ZITTY می‌نویسد. هلموت کراوزر در حال حاضر در شهرهای رم و پوتسدام زندگی می‌کند.

از معروف‌ترین آثار او می‌توان به رمان‌های “دنیای فربه” ، “باگاروزی بزرگ و تنهایی” و “سکس و ترحم” اشاره کرد که از تمامی این آثار برای ساخت فیلم‌های سینمایی اقتباس شده است. هلموت کراوزر در سال 1994 اولین نمایشنامه‎‌ی درخشان خود را با پوزه چرمی (Lederfresse) به چاپ رساند که در بیش از 200 سالن تئاتر در سرتاسر جهان اجرا شده است.

نگاهی به نمایشنامه‌‎ی “پوزه چرمی” …

نمایش‌نامه‌‌ی “پوزه چرمی” با نام اصلی Lederfresse را می‌توان معروف‌ترین اثر نمایشی هلموت کراوزر دانست. نمایشنامه‌ای که کراوزر در آن به نقد تبعات مدرنیته و پسا مدرنیته در زندگی امروزی می‌پردازد. مدرنیته از حیث تاکید بر فردیت، انسان امروز را محکوم به تنهایی کرده و در این مسیر، زندگی شکل روتین و یکنواختی به خود می‌گیرد. اما انسان امروزی برای گذر از این روتین کشنده، دست به هرج و مرج می‌زند. ماحصل این گذار از مدرنیته به آشفتگی‌های جهان پست مدرن، سرگردانی و معناباختگی است. جایی که قوانین وضع شده رنگ عوض می‌کنند، امنیت تعریف متفاوتی به خود می‌گیرد و ماهیت انسانی به پایین‌ترین حد خود سقوط می‌کند. حالا با وجود تمام مراجع قانونی اعم از پلیس، وکیل و قضات و … تو گویی جهان تنها از یک قانون تبعیت می‌کند و آن قانون جنگل است.

داستان نمایشنامه پوزه چرمی، روایت زوج جوانی است که هر یک به شکلی سعی دارند تا به ستیز با زندگی یکنواخت خود بپردازند. مردی که خود را یک نویسنده‌ی مبارز می‌داند و شبیه به چه‌گوآرا می‌خواهد انقلابی را در زندگی‌اش به وجود بیاورد و از سوی دیگر، زنی متزلزل و درگیر اعتیاد که با رفتارهایی شبیه به لیدی مکبث، سعی دارد سکان کشتی زندگی خود را به دست بگیرد. ماجرا از شبی آغاز می‌شود که زن به صورت اتفاقی زودتر از موعد مقرر به خانه می‌آید و با صحنه‌ای جنون آمیز مواجه می‌شود. او در کمال ناباوری می‌بیند که لباس‌های همسرش و تمام محیط خانه غرق در خون است. اگرچه مرد تمام آن فضا را به تعبیری یک ” بازی ” می‌داند. اما با گذشت زمان، این بازی شکل جدی‌تری به خود می‌گیرد. هلموت کراوزر با هوشمندی تمام، یک اره برقی را اِلمان مشترک بین آن دو قرار می‌دهد. اره‌ای که تمثیل دقیقی برای ویرانی حیات زمین است.

“علیرضا کوشک جلالی” در مقدمه‌ی نمایشنامه پوزه چرمی آورده است که هلموت کراوزر دست به خلق جهانی سیاه و مدرن می‌زند. به راستی که جهانی که ما در آن زندگی می‌کنیم با سیاهی مطلق عجین شده است. تک تک آدم‌ها در این تاریکی، مسیر زندگی خود را گم گرده و سرگردان، در کوچه پس کوچه‌های تاریک این سرنوشت قدم می‌گذارند. جهانی که در آن هیچ مسیری به آینده‌ای روشن ختم نمی‌شود و همه چیز رو به ویرانی است.

کلام آخر

نمایشنامه‌ی پوزه چرمی به قلم هلموت کراوزر، نمایشنامه‌ای است سرشار از حس خشونتی که با عشق بین زن و مرد در هم آمیحته. درامی استوار بر پایه‌ی داستانی که بی‌شباهت به اخبار حوادث روزنامه‌ها نیست. روایتی گروتسک که ترس را به هر خواننده منتقل می‌کند. ترسی که کراوزر هوشمندانه به مخاطب منتقل می‌کند، تا شاید به واسطه‌ی این حس ترس، تلنگری بزند. نمایشنامه‌ای که هر خواننده‌ای را تحت تاثیر قرار خواهد داد و هر بیننده‌ای را به فکر فرو خواهد برد. در انتها توصیه می‌کنم اگر تاکنون این نمایشنامه را نخوانده‌اید، اجرایی که به تازگی قرار است در تماشاخانه‌ی شانو به روی صحنه برود را از دست ندهید. با شناختی که از بازیگران این نمایش (ندا مقصوید و وحید جباری) داریم، انتظار می‌رود که شاهد اجرای درخشانی باشیم. نمایش پوزه چرمی به کارگردانی “محمدعلی زمانی” از 26ام دی ماه، ساعت 19 در تماشاخانه شانو به روی صحنه خواهد رفت. علاقه‌مندان می‌توانند بلیت این نمایش را از سایت تیوال خریداری کنند.