اشعار سینما، شاعرانهترین پلانهای سینماست. هر بار صفحهای تازه را ورق میزنیم و شعری از سینما را میخوانیم. فیلم در جسم و روح (On Body and Soul 2017) به کارگردانی ایلدیکو انیدی (Ildikó Enyedi) کاذگردان مجارستانی است که با نگاهی شاعرانه به روایتگر داستانی است که در آن روح و جسم در هم میآمیزند. نقد فیلم در جسم و روح (On Body and Soul 2017) رو در ادامه بخون..!
یادداشتی شاعرانه برای فیلم در جسم و روح (On Body and Soul 2017)
خواب یا بیداری ؟ انتخابی بین رویا و واقعیت. برای هر کسی حداقل یک بار در زندگیاش پیش آمده که رویایی را در خواب ببیند و پیوند آن را با زندگیاش دریابد. فیلم در جسم و روح ، پیوندی عجیب را به تصویر میکشد. پیوند گوززنهای بی زبانی که از میانهی خوابها میگذرند و سر از یک کشتارگاه حیوانی در میآورند. زنی که در تمام زندگیاش به جز با اشیا بیجان هیچ تماسی نداشته، در تلاش برای شکستن بت سنگی وجودش است و در سوی دیگر، مردی با دستهای علیل خواهان نوازش کردن او. در دنیایی که حتی برای پرورش گاوهای قصابخانهای، بذر شهوت روی سرشان میپاشند، شاید عجیب به نظر برسد که آدمهایی بدون نیاز به هیچ تماس فیزیکی ، ارتباطی عاشقانه را رقم بزنند. اما در جسم و روح آدمها، عشق جریان دارد. حتی اگر به واسطهی ذهن فراموشکار، تعریف دیگری از عشق به میان بیاید.
خلاصه داستان فیلم در جسم و روح
آندره مدیر یک دامداری مکانیکی است و ماریا بازرس کیفی است که به تازگی استخدام شده است. هر دوی آنها رویای مشترکی را در خوابهایشان میبینند که تبدیل به گوزن شدهاند. البته هیچکدامشان نمیدانند که این رویا برای هردویشان مشترک است. ماریا با سختگیری تمام ، بازررسی کیفی را انجام میدهد و آندره سعی دارد کمی با او رفاقت کند تا شاید از تعصبات سختگیرانهاش فاصله بگیرد. کمی بعد مردی به نام سانی به استخدام مجموعه در میآید که از بر خلاف ماریا بسیار پر شور و شوخطبع است. وقتی که پودر جفتگیری حیوانات گم میشود و پای پلیس به میان میآید، انگشت اتهامات به سمت سانی نشانه میرود. بهپیشنهاد پلیس، مشاور روانی به مجموعهمیآید تا با صحبت کردن با تمام کارکنان ، بفهمد که چه کسی پودرهای چفت گیری را از محل کار خارج کرده است. اما حضور مشاور باعث میشود، آندره و ماریا بفهمند که رویایی مشترک دارند و هر شب در خوابشان یکدیگر را ملاقات میکنند….

جوایز و افتخارات فیلم On Body and Soul 2017
- جشنواره فیلم برلین 2017
- برندهی جایزهی خرس بلورین چشنوارهی برلین
نقد فیلم در جسم و روح (On Body and Soul 2017)
ایلدیکو انیدی با روحیهی زنانهی خود، تصویری بی نظیر از رویارویی رویا و واقعیت را در فیلم On Body and Soul 2017 رقم زده است. این سوزه که در ابتدا تکراری و خالی از هیچگونه خلاقیتی به نظر میرسد، با پرداختی شاعرانه، فیلم در جسم و روح را به یک شاهکار بدل کرده است. داستانها و فیلمهای زیادی هستند که تلاش کردهاند پیوندی میان خواب و بیداری را رقم بزنند. اما شاید هیچکدام ظرافت و شاعرانگی فیلم ایندی را نداشته باشند.

ایندی با پرداخت دقیق و زیبایی به دو کارکتر ماریا و آندره، تصویری از یک رابطهی عاشقانه را در فیلمش نمایان میکند. آندره به خاطر معلولیت یک دستش، سالهاست که فکر ارتباط برقرار کردن با هر زنی را از دهنش بیرون کرده و به تنهایی در آپارتمانی کثیف خود زندگی میکند. با حضور ماریا، زندگی او رنگ دیگری میگیرد. ماریا از یک اختلال روانی رنچ میبرد و رفتار اوتیستیک او ، باعث شده که در تنهایی زندگی کند و نه تنها با هیچ مردی که با هیچ آدمی نمیتواند ارتباط خوبی را برقررار کند. تنها واسطهای که میتوان آن دو را به هم پیوند بزند یک ررویاست.
در نقد فیلم در جسم و روح باید گفت، ایندی با هوشمندی تمام از ماهیت رویا در فیلم On Body and Soul استفاده کرده است. تمام پلانهای فیلم میل و علاقهی آندره و ماریا را به یدیگر نشان میدهد، در حالی که موانعی وجود دارد که آنها را حتی از یک ارتباط ساده محروم میکند. اما زندگی بدون رویا و خشک و بیروح است و رویاهای آدمهاست که به زندگیاشان رنگ زیبایی میپاشد. رویاهایی که گاهی خلاصی از آنها آدم را تا مرز جنون و خودکشی پیش میبرد.

نکتهی حائذ اهمیتی که باید در نقد فیلم در جسم و روح به آن توجه داشت، ترسیم عشق با نگاهی شاعرانه است که به زیبایی در این فیلم به تصویر کشیده شده است. ایندی روی مرز باریک عشق و سکس قدم میگذارد و هم پیوند این دو و هم فاصلهای که با هم دارند را به چالش میکشد. عشق حقیقی به عنوان ماهیتی که به روح وابسطه است، تنها در رویا شکل میگیرد. روح تنها در رویاهای ماست که نفس میکشد اما حیات جسمی ما وابسطه به واقعیتی است که در بیداری تجربه میکنیم. چالش عمیقی که در نقد فیلم On Body and Soul باید به آن توجه داشت، سوال مهمی را مطرح میکند. آیا رابطهی جنسی یک نیاز روحی است یا یک نیاز جسمانی و یا هردوی آنها؟ هر کدام از دو بخش وجودی انسان یعنی روح و جسم، چه سهمی را در این رابطه دارند و چه تاثیری از آن میپذیرند. تمامی اینها مسائلی است که ایندی با آنها در این فیلم سر و کار دارد.
در ابتدا مشخص میشود که دو کاراکتر اصلی که رابطهای با روح خود دارند، با تمامی آدمهای دیگر تفاوتهای اساسی دارند. همین تفاوتهاست که آنها را شبیه به هم میکند. اما شک اصلی فیلم زمانی رخ میدهد که انگار این رابطه به یک شکست بزرگ برای هر دویشان تبدیل میشود. شکستی که در انتهای فیلم در جسم و روح، حرف مهمی را بیان میکند. در انتهای فیلم اگرچه ماریا و آندره به وصال جسمی یکدیگر میرسند و با همخوابگی رابطهای متعارف با معیارهای تعریف شده در عصر حاضر را میپذیرند، ولی انگار خوابهایشان را یادشان رفته. آنها دقیقا زمانی که همبستر میشوند، به حیات رویاییشان پایان میدهند و دیگر خواب نمیبینند. تمامی این مضامین مهم در نقد فیلم On Body and Soul 2017 به شکلی استعاری، حرفهای مهمی را بیان میکند و انسان را به فکر فرو میبرد. تفکری که شاید عشق یا رابطهی عاطفی بین دو جنس مخالف را برای تمامی مخاطبانش به شکلی دیگر بازتعریف میکند.
فیلم واقعا بی نظیر بود واقعا