در دنیای عکاسی، نام «استیو مک‌کری» (Steve McCurry) با یک عکس جاودانه گره‌خورده است. دختری با چشمان سبز دریایی که از پشت جلد مجلهٔ نشنال جئوگرافیک (National Geographic) به میلیون‌ها نفر خیره شده است. مک‌کری یکی از بزرگ‌ترین عکاسان مستند (Documentary Photographer) و پرتره‌نگاران (Portrait Photographer) قرن بیست ویکم است. در این مقاله با زندگی، سبک منحصربه‌فرد و دستاوردهای این عکاس افسانه‌ای آشنا می‌شویم. با ما همراه باشید.
از فیلادلفیا تا قلب جنگ‌وصلح
«استیو مک‌کری» در سال 1950 در فیلادلفیا، پنسیلوانیا به دنیا آمد. او ابتدا در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا (Penn State University) رشتهٔ تئاتر و فیلم‌سازی خواند؛ اما خیلی زود فهمید دوربین عکاسی بیش از هر چیزی او را جذب می‌کند. پس از فارغ‌التحصیلی، چند سال به‌عنوان عکاس روزنامهٔ محلی کار کرد تا اینکه در اواخر دههٔ 1970 تصمیم جسورانه‌ای گرفت. سفر به هند و سپس نفوذ به افغانستان در سال 1979، درست زمانی که شوروی به این کشور حمله کرده بود، زندگی او را دگرگون کرد.
مک‌کری با لباس محلی و ریش بلند، به طور غیرقانونی از مرز پاکستان، وارد افغانستان شد. او خودش تغییر چهره داد تا بتواند چهره‌های مردم جنگ‌زده در آن روزگار سخت را ثبت کند. عکس‌های مک‌کری از این سفر، در مجله‌های معتبر جهان منتشر شد و نامش را یک‌شبه بر سر زبان‌ها انداخت. این سفر، آغازگر مسیر طولانی او در ثبت لحظه‌های انسانی در مناطق بحران‌زده بود.
سبک و فرم عکاسی استیو مک‌کری؛ رنگ‌های غلیظ و چشمان نافذ
اگر در یک کلمه بخواهیم سبک استیو مک‌کری را توصیف کنیم، آن کلمه «رنگ» است. مک‌کری عاشق فیلم‌های «اسلاید کداکروم» (Kodachrome) بود؛ فیلمی که رنگ‌های بسیار غلیظ و درخشان تولید می‌کرد. مک‌کری عاشق عکاسی آنالوگ بود تا آخرین روزهای تولید این فیلم در سال 2010، همچنان از آن استفاده می‌کرد.
ویژگی بارز عکس‌های مک‌کری، ترکیب‌بندی (Composition) بی‌نقص و استفادهٔ استادانه از قانون یک‌سوم (Rule of Thirds) است. در آثار پرتره نگاری مک‌کری، چشمان سوژه همیشه در مرکز توجه قرار دارند. در تمام عکس‌هایش، چه در پرتره‌های نزدیک و چه در تصاویر محیطی، همیشه یک ارتباط عمیق عاطفی بین سوژه و بیننده برقرار می‌شود. مک‌کری معتقد است:
«چشم‌ها دروازهٔ روح هستند»
مک‌کری به عکاسی خیابانی (Street Photography) و مستند اجتماعی علاقهٔ زیادی دارد؛ اما هیچ‌گاه از خلق لحظه‌های برنامه‌ریزی‌شده فراری نیست. او ساعت‌ها منتظر بهترین نور و بهترین حالت چهره می‌ماند. همین صبر و دقت، عکس‌هایش را از حالت عادی به سطح شاهکار ارتقا داده است.
معروف‌ترین عکس تاریخ معاصر؛ دختر افغان (Afghan Girl)
ژوئن 1984 مک‌کری در اردوگاه پناهندگان «نصرت‌مینه» در پاکستان، با دختری ۱۲ ساله به نام «شربت گل» روبه‌رو شد. چشمان سبز-فیروزه‌ای او زیر شال قرمز، تصویری خلق کرد که بعدها به «مونا لیزای دنیای عکاسی» معروف شد. این عکس در ژوئن 1985 روی جلد مجلهٔ نشنال جئوگرافیک رفت و به پرآوازه‌ترین عکس این مجله در تمام دوران تبدیل شد.
سال‌ها بعد، در سال 2002 مک‌کری دوباره به دنبال دختر افغان گشت و او را در روستایی دورافتاده در افغانستان پیدا کرد. مستند این جست‌وجو نیز به یکی از معروف‌ترین داستان‌های تاریخ عکاسی تبدیل شد.
علاوه بر دختر افغان، عکس‌هایی مثل «مرد با تفنگ در قطار» در هند، «کودک در باران مونسون» و «راهب در حال دویدن در معبد طلایی» از دیگر آثار ماندگار مک‌کری هستند.
جوایز و افتخارات استیو مک‌کری
استیو مک‌کری یکی از پرافتخارترین عکاسان زندهٔ جهان است. برخی از مهم‌ترین جوایزش عبارت‌اند از:
- چهار بار برندهٔ جایزهٔ اول بخش «مسابقه جهانی عکاسی مطبوعاتی» (World Press Photo)
- مدال صدمین سال «نشنال جئوگرافیک» (Centenary Medal)
- جایزهٔ «رابرت کاپا طلایی» (Robert Capa Gold Medal) برای بهترین عکاسی جنگ
- عنوان عکاس سال مجلهٔ آمریکایی عکاسی (American Photo Magazine)
- جایزهٔ «لوسین کلرژ» (Lucie Award) برای دستاورد مادام‌العمر
کتاب‌های او مانند «نگاه نافذ» (The Unguarded Moment)، «جنوب جنوب شرقی» (South Southeast) و «استیو مک‌کری: پرتره‌ها» (Steve McCurry: Portraits) جزو پرفروش‌ترین کتاب‌های عکاسی جهان هستند.
گالری آثار استیو مک‌کری
کلام پایانی
استیو مک‌کری فقط یک عکاس نیست؛ او شاعری است که با نور و رنگ قصه می‌سازد. در دنیایی که هر روز میلیون‌ها عکس با گوشی‌های موبایل گرفته و فراموش می‌شود، آثار مک‌کری همچنان نفس می‌کشنند، حرف می‌زنند و احساسات را برمی‌انگیزند. او به ما یادآوری می‌کند که عکاسی فقط ثبت لحظه نیست؛ عکاسی یعنی دیدن زیبایی در میان ویرانی، پیدا کردن امید در چشمان خسته و جاودانه کردن انسانیت. همین ویژگی‌ها نام استیو مک‌کری را در لیست برترین عکاسان تاریخ جای داده است.
- «آلفرد اشتیگلیتس» عکاس ابرها و دست‌ها
- «رابرت مپل‌تورپ» عکاس تابو شکن
- «آنی لیبویتز» عکاس مشاهیر
- «رابرت فرانک» عکاس مستند
- « چارلز کلاید ابتس» عکاس آسمان‌خراش‌ها
- «پیتر هنری امرسون» عکاس طبیعت‌گرا
- «ریموند دپاردون» عکاس تیمارستان‌ها
- «انسل آدامز» عکاس منظره‌ها
- «هنری پیچ رابینسون» عکاس فتومنتاژ
- «لوئیس هاین» عکاس کودکان کار
- «کلارنس جان لافلین» عکاس معماری ساختمان‌ها
- «رابرت کاپا» عکاس جنگ
- «گری وینوگرند» عکاس خیابانی
- «دوروتا لنگ» عکاس توقیف شده
- «مارگارت بورک وایت» عکاس اولین‌ها
- «هانری کارتیه برسون» عکاس لحظه‌ی قطعی
- «آگوست ساندر» عکاس پرتره‌ی انسان قرن بیستم
- «ادوارد استایکن» عکاس مُد
نظرات کاربران